Abstract
VEHBİ BARDAKÇI’NIN ŞEYH BEDREDDİN DESTANI ADLI ROMANINDA İDEOLOJİNİN ARAÇSALLAŞTIRILMASI
Sanatkâr, tarihî bir gerçekliği hayal gücünün katkısıyla estetik kurgu içerisinde işlevsel olarak kullanarak ve yeniden inşa ederek okuyucuların dikkatine sunar. Kimi yazarlar bunu yaparken, ideolojik eğilimleriyle biçimlenen göreceli bilgi dağarcığının aktarımını sağlama amacı güderler. Bu bağlamda değerlendirilebilecek yapıtlardan biri de Vehbi Bardakçı tarafından kaleme alınan Şeyh Bedreddin Destanı adlı romandır. Osmanlı tarihinin henüz aydınlığa kavuşturulamamış kişiliği olan Şeyh Bedreddin, kurmaca dünya içerisinde Marksist söylemin somutlaştığı toplumsal bir özne olarak belirir. Kültürel belleğin katkısıyla halkla birleşerek, adeta nesneleşen toplumun sesi olur. Mülkiyetsiz topraklar, kolektif üretim, adaletli paylaşım ve insanlık dini görüşü onun öğretisinin varlık alanını oluşturur. Şeyh Bedreddin’in yaşamı, düşünceleri ve bunları yaşama geçirme çabasının idamla sonuçlanması, kurmaca dünyaya taşınırken Osmanlı’yı yönetenler olumsuz özellikleriyle romanda yer bulur. Toplumsal özne durumundaki Bedreddin, kurgusal söylem içerisinde düzene karşı geliştirdiği tepkilerle, köylünün sosyal yapısını değiştirmeye, öz gücünü açığa çıkarmaya ve onları bilinçlendirmeye çabalayan idealist bir kişilik olarak olumlu kahraman öğretisine uygun biçimde ele alınır.
Keywords
Şeyh Bedreddin, roman, ideoloji, toplumsal özne.